Kiểm thử hệ thống (System Testing) là một quá trình kiểm tra để đảm bảo rằng hệ thống được thực hiện đúng đắn và hiệu quả. Trong đó có một số đặc điểm quan trọng cần được quan tâm và nghiên cứu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các đặc điểm của kiểm thử hệ thống để có thể hiểu rõ hơn về quá trình này.

Giới thiệu về kiểm thử hệ thống (System Testing)

1. Kiểm thử hệ thống là gì?

Kiểm thử hệ thống (System Testing) là một quá trình quan trọng để đảm bảo tính đúng đắn và đáng tin cậy của hệ thống phần mềm trong môi trường thực tế. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng hệ thống có thể hoạt động hiệu quả và đáp ứng được các yêu cầu của khách hàng. 

Nếu kiểm thử hệ thống được thực hiện đầy đủ và chính xác, nó sẽ giúp giảm thiểu các lỗi và vấn đề liên quan đến hệ thống phần mềm, đồng thời giúp cải thiện chất lượng và độ tin cậy của hệ thống.

2. Tầm quan trọng của System Testing trong kiểm thử phần mềm

System Testing là một giai đoạn quan trọng trong quá trình kiểm thử phần mềm. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính đúng đắn và đáng tin cậy của hệ thống phần mềm trong môi trường thực tế.

Dưới đây là một số tầm quan trọng của System Testing trong kiểm thử phần mềm:

• Đảm bảo tính đúng đắn của hệ thống: System Testing đảm bảo rằng hệ thống phần mềm hoạt động đúng đắn và đáp ứng được các yêu cầu chức năng và phi chức năng của khách hàng. Nó đảm bảo rằng hệ thống phần mềm sẽ không gây ra các lỗi hoặc vấn đề khi được triển khai trong môi trường thực tế.
• Kiểm tra tính tương thích và tương tác: System Testing kiểm tra tính tương thích và tương tác giữa các thành phần của hệ thống phần mềm với nhau và với các yếu tố bên ngoài như cơ sở dữ liệu, mạng, phần cứng,… Điều này đảm bảo rằng hệ thống có thể hoạt động đúng đắn và liên tục trong môi trường thực tế.
• Đảm bảo tính đáng tin cậy của hệ thống: System Testing đảm bảo rằng hệ thống phần mềm có tính đáng tin cậy cao và có khả năng xử lý các tình huống khác nhau trong môi trường thực tế. Nó đảm bảo rằng hệ thống phần mềm sẽ không gây ra các sự cố hoặc tình huống không mong muốn khi được triển khai trong môi trường thực tế.
• Tìm ra các lỗi và vấn đề: System Testing giúp tìm ra các lỗi và vấn đề trong hệ thống phần mềm trước khi nó được triển khai trong môi trường thực tế. Điều này giúp đảm bảo rằng các lỗi và vấn đề được phát hiện và sửa chữa trước khi hệ thống phần mềm được phát hành, giảm thiểu rủi ro và chi phí sửa chữa sau này.
• Giảm thiểu rủi ro và chi phí: System Testing giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí bằng cách tìm ra các lỗi và vấn đề trước khi hệ thống phần mềm được triển khai trong môi trường thực tế. Điều này giúp giảm thiểu các chi phí phát sinh do sửa chữa lỗi, tái thiết kế hoặc triển khai lại hệ thống phần mềm.
• Nâng cao hiệu suất và tốc độ: Kiểm thử hệ thống giúp nâng cao hiệu suất và tốc độ của hệ thống phần mềm bằng cách tìm ra những vấn đề và yếu điểm trong hệ thống và sửa chữa chúng. Nó sẽ giúp hệ thống hoạt động một cách hiệu quả hơn và đáp ứng được nhu cầu của người dùng nhanh hơn.

Đặc điểm của System Testing

1. Phạm vi kiểm thử của System Testing

Phạm vi kiểm thử của System Testing (kiểm thử hệ thống) tập trung vào việc kiểm tra tính đúng đắn, tính đầy đủ và tính tương thích của hệ thống phần mềm. Các hoạt động kiểm thử hệ thống bao gồm kiểm tra các tính năng chính, tính năng phụ, các yêu cầu phi chức năng và các tính năng liên quan đến hiệu suất của hệ thống. 

Cụ thể, phạm vi kiểm thử của System Testing bao gồm:

• Kiểm tra tính đúng đắn: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng hệ thống phần mềm hoạt động đúng đắn và đáp ứng được các yêu cầu chức năng và phi chức năng của người dùng.
• Kiểm tra tính đầy đủ: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng tất cả các tính năng và chức năng của hệ thống được kiểm tra và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu đã được xác định trước đó. Các tính năng được kiểm tra bao gồm các chức năng cơ bản và nâng cao, các tính năng phụ và các tính năng liên quan đến hiệu suất.
• Kiểm tra tính tương thích: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng hệ thống phần mềm tương thích với các phần mềm khác và các thiết bị phần cứng khác. Điều này đảm bảo rằng hệ thống có thể hoạt động đúng đắn và liên tục trong môi trường thực tế.
• Kiểm tra tính hiệu suất: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng hệ thống phần mềm có khả năng xử lý tải lớn và đáp ứng được các yêu cầu về hiệu suất trong môi trường thực tế. Điều này đảm bảo rằng hệ thống hoạt động một cách hiệu quả và đáp ứng được nhu cầu của người dùng.
• Kiểm tra tính bảo mật: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng hệ thống phần mềm đáp ứng được các yêu cầu về bảo mật, đảm bảo rằng dữ liệu được bảo vệ và truy cập được kiểm soát.
• Kiểm tra tính ổn định: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng hệ thống phần mềm ổn định và không gây ra các sự cố hoặc tình huống không mong muốn trong môi trường thực tế.
• Kiểm tra tính khả dụng: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng hệ thống phần mềm khả dụng và không gặp sự cố khi được triển khai trong môi trường thực tế.
• Kiểm tra tính dễ bảo trì: Kiểm thử hệ thống đảm bảo rằng hệ thống phần mềm dễ bảo trì và có khả năng sửa chữa khi gặp sự cố. Điều này giúp đảm bảo rằng hệ thống có thể được bảo trì và cập nhật một cách dễ dàng và hiệu quả.

2. Các loại kiểm thử hệ thống thường gặp

Có nhiều loại kiểm thử hệ thống (System Testing) được sử dụng để đảm bảo tính đúng đắn và đầy đủ của hệ thống phần mềm. Dưới đây là một số loại kiểm thử hệ thống thường gặp:

• Kiểm thử khả năng sử dụng (Usability Testing): Kiểm thử khả năng sử dụng tập trung vào trải nghiệm người dùng và cách mà họ tương tác với phần mềm. Nó đảm bảo rằng ứng dụng của bạn có thể dễ dàng sử dụng và hiệu quả trong việc đáp ứng nhu cầu của người dùng. Trải nghiệm người dùng tốt sẽ giúp họ cảm thấy thoải mái và tin tưởng hơn trong việc sử dụng sản phẩm, từ đó tăng khả năng họ sẽ tiếp tục sử dụng sản phẩm và giới thiệu cho người khác.
• Kiểm thử tải (Load Testing): Kiểm thử tải đảm bảo rằng ứng dụng của bạn có thể xử lý được tải lớn một cách hiệu quả và đáp ứng được nhu cầu của người dùng. Việc thực hiện kiểm thử tải đòi hỏi các chuyên gia kiểm thử sử dụng các công cụ đánh giá khối lượng, tạo ra các kịch bản thử nghiệm và chiến lược kiểm thử để mô phỏng các tình huống tải khác nhau. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các ứng dụng được sử dụng trong các sự kiện hoặc các cuộc thi trực tuyến, khi lượng truy cập cùng một lúc có thể cao hơn so với thời điểm thông thường. Nếu ứng dụng của bạn không thể xử lý được tải lớn, điều này có thể gây ra sự cố hoặc thậm chí làm mất khách hàng.
• Kiểm thử hồi quy (Regression Testing): Kiểm thử hồi quy đảm bảo rằng ứng dụng của bạn không bị ảnh hưởng bởi việc thêm mới hoặc chỉnh sửa tính năng mới. Việc thực hiện kiểm thử hồi quy đòi hỏi các chuyên gia kiểm thử sử dụng các công cụ đánh giá khả năng tương thích, tạo ra các kịch bản thử nghiệm và đảm bảo rằng mọi tính năng của ứng dụng vẫn hoạt động đúng như mong đợi sau khi có sự thay đổi.
• Kiểm thử phục hồi (Recovery Testing): Kiểm thử phục hồi tập trung vào khả năng của ứng dụng để phục hồi lại hoạt động sau khi gặp sự cố. Việc thực hiện kiểm thử phục hồi đòi hỏi các chuyên gia kiểm thử sử dụng các kỹ thuật đánh giá khả năng phục hồi của ứng dụng, tạo ra các kịch bản thử nghiệm và đảm bảo rằng ứng dụng của bạn có khả năng phục hồi lại sau khi gặp sự cố.
• Kiểm thử di chuyển (Migration Testing): Kiểm thử di chuyển đảm bảo rằng dữ liệu của bạn được chuyển đổi một cách đáng tin cậy và đúng cách từ hệ thống cũ sang hệ thống mới. Việc thực hiện kiểm thử di chuyển đòi hỏi các chuyên gia kiểm thử sử dụng các công cụ đánh giá khả năng chuyển đổi, tạo ra các kịch bản thử nghiệm và đảm bảo rằng dữ liệu của bạn được chuyển đổi một cách chính xác và hoạt động đúng như mong đợi sau khi chuyển đổi.
• Kiểm thử chức năng (Functional Testing): Kiểm thử chức năng (Functional Testing) là một bước quan trọng trong quy trình kiểm thử phần mềm, việc thực hiện kiểm thử chức năng đòi hỏi các chuyên gia kiểm thử tạo ra các kịch bản thử nghiệm và đảm bảo rằng tất cả các chức năng của phần mềm đều hoạt động đúng cách. Các chức năng của phần mềm bao gồm các tính năng chi tiết, các chức năng tổng thể và cả giao diện người dùng.
• Kiểm thử phần cứng/phần mềm (Hardware/Software Testing): Kiểm thử phần cứng/phần mềm đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính tương thích giữa các thiết bị phần cứng và phần mềm trong hệ thống. Nếu thiết bị phần cứng và phần mềm không tương thích với nhau, điều này có thể dẫn đến sự cố hoặc thậm chí làm cho hệ thống hoạt động không đúng cách. Việc kiểm thử phần cứng/phần mềm sẽ giúp xác định vấn đề này và giải quyết nó trước khi hệ thống được triển khai.

Tùy thuộc vào yêu cầu của dự án và hệ thống phần mềm, các loại kiểm thử hệ thống khác nhau có thể được sử dụng hoặc kết hợp với nhau để đảm bảo tính đúng đắn và đầy đủ của hệ thống phần mềm trong môi trường thực tế.

Xem thêm: Các loại kiểm thử phần mềm

3. Khi nào thì thực hiện System Testing

System Testing (kiểm thử hệ thống) được thực hiện khi phần mềm đã hoàn thành và tích hợp thành một hệ thống hoàn chỉnh. Nó được thực hiện trước khi phần mềm được triển khai vào môi trường sản xuất hoặc phát hành cho khách hàng sử dụng. Thông thường, System Testing được thực hiện sau khi các loại kiểm thử khác như Unit Testing, Integration Testing đã được thực hiện.

Thời điểm thực hiện System Testing phụ thuộc vào quy trình kiểm thử của dự án và cách thức triển khai phần mềm. Thông thường, System Testing được thực hiện sau khi hoàn thành Integration Testing và trước khi kiểm thử chấp nhận (Acceptance Testing) được thực hiện. Nếu có sự thay đổi hoặc cập nhật phần mềm, System Testing cũng sẽ được thực hiện để đảm bảo tính đúng đắn và đầy đủ của hệ thống phần mềm sau khi thay đổi.

Các bước thực hiện System Testing

Các bước thực hiện System Testing (kiểm thử hệ thống) có thể khác nhau tùy vào quy trình kiểm thử của dự án, thông thường các bước thực hiện sẽ bao gồm các công việc sau đây:

• Xác định các yêu cầu kiểm thử hệ thống: Đầu tiên, cần xác định các yêu cầu kiểm thử hệ thống dựa trên các yêu cầu chức năng và phi chức năng của hệ thống.
• Lập kế hoạch kiểm thử hệ thống: Sau khi xác định các yêu cầu kiểm thử, cần lập kế hoạch kiểm thử hệ thống bao gồm các kịch bản kiểm thử, lịch trình kiểm thử, tài nguyên cần thiết và các tiêu chí đánh giá.
• Chuẩn bị môi trường kiểm thử: Cần chuẩn bị môi trường kiểm thử bao gồm phần cứng và phần mềm cần thiết để thực hiện kiểm thử hệ thống. Môi trường kiểm thử phải đảm bảo đủ các yêu cầu để thực hiện kiểm thử đầy đủ và chính xác.
• Thực hiện kiểm thử hệ thống: Thực hiện các kịch bản kiểm thử được xác định trong kế hoạch kiểm thử hệ thống. Các kịch bản kiểm thử bao gồm các bước thực hiện để kiểm tra tính đúng đắn và đầy đủ của hệ thống, đảm bảo rằng tất cả các tính năng của hệ thống hoạt động đúng đắn và đáp ứng được các yêu cầu.
• Ghi nhận và báo cáo kết quả kiểm thử: Ghi nhận kết quả kiểm thử và tạo báo cáo kết quả kiểm thử hệ thống. Báo cáo kết quả kiểm thử cung cấp thông tin về hàng loạt các chỉ số khác nhau như số lượng lỗi tìm thấy, mức độ ưu tiên của các lỗi, thời gian và tài nguyên cần thiết để sửa chữa lỗi, và đánh giá chất lượng của hệ thống phần mềm.
• Sửa lỗi và kiểm tra lại: Sửa các lỗi được tìm thấy trong quá trình kiểm thử hệ thống và kiểm tra lại để đảm bảo rằng các lỗi đã được sửa chữa và hệ thống hoạt động đúng đắn.
• Kiểm thử tái tích hợp: Sau khi sửa chữa các lỗi được tìm thấy trong quá trình kiểm thử hệ thống, cần thực hiện kiểm thử tái tích hợp để đảm bảo tính đúng đắn và đầy đủ của hệ thống phần mềm.

Tùy thuộc vào quy trình kiểm thử của dự án, các bước thực hiện System Testing có thể được thực hiện theo các phương pháp kiểm thử khác nhau như Agile Testing, Waterfall Testing, hoặc Hybrid Testing. Tuy nhiên, các bước thực hiện trên là những bước chính để thực hiện System Testing một cách chính xác và đảm bảo tính đúng đắn và đầy đủ của hệ thống phần mềm.

Kết luận

Kiểm thử hệ thống để đảm bảo rằng phần mềm đáp ứng được các yêu cầu chức năng và phi chức năng của người dùng và hoạt động đúng đắn trong môi trường thực tế. Nó kiểm tra toàn bộ hệ thống phần mềm, bao gồm cả các tính năng chính và tính năng phụ, tính tương thích, hiệu suất, bảo mật, ổn định, khả dụng và dễ bảo trì.

Khi thực hiện System Testing, các kịch bản kiểm thử được thực hiện để đảm bảo rằng tất cả các chức năng và tính năng của hệ thống đều hoạt động đúng đắn và đáp ứng được các yêu cầu được xác định trước đó. Kiểm thử hệ thống cũng đảm bảo rằng hệ thống có thể hoạt động một cách ổn định và hiệu quả trong môi trường thực tế.

LanHT