Bài viết này sẽ giới thiệu về khái niệm “Test Scenario” và giải thích khi nào chúng ta cần viết kịch bản kiểm thử trong quá trình phát triển phần mềm. Test Scenario là một tình huống cụ thể trong hệ thống cần được kiểm tra. Việc viết kịch bản kiểm thử được thực hiện khi chúng ta muốn kiểm tra tính năng, chức năng hoặc phần nào đó của hệ thống.

Tổng quan về Test Scenario

Test scenario là gì?

Test Scenario là một tình huống hoặc trạng thái cụ thể trong hệ thống mà cần được kiểm tra. Nó bao gồm các bước thực hiện và điều kiện để thực hiện kiểm thử. Test Scenario giúp xác định các tình huống kiểm thử và hướng dẫn việc thực hiện quá trình kiểm thử.

Tại sao phải tạo kịch bản kiểm thử?

Việc tạo kịch bản kiểm thử là cần thiết để có một phương pháp cụ thể và có hệ thống để thực hiện kiểm thử. Dưới đây là một số lý do quan trọng:

• Đảm bảo tính đầy đủ: Kịch bản kiểm thử giúp đảm bảo rằng tất cả các khía cạnh quan trọng của hệ thống được kiểm tra. Nó giúp đảm bảo không có tình huống quan trọng nào bị bỏ sót trong quá trình kiểm thử.
• Giảm sai sót: Việc có một kịch bản kiểm thử chi tiết giúp giảm thiểu sai sót trong quá trình kiểm thử. Nó dẫn dắt người thực hiện kiểm thử theo một quy trình cụ thể và đảm bảo rằng các bước kiểm thử được thực hiện một cách chuẩn xác.
• Phân chia công việc: Kịch bản kiểm thử cho phép phân chia công việc giữa các thành viên trong nhóm kiểm thử. Mỗi người có thể được giao một số kịch bản cụ thể để thực hiện, tăng hiệu quả và tiết kiệm thời gian.

Khi nào thì cần viết kịch bản kiểm thử?

Viết kịch bản kiểm thử giúp chúng ta có một kế hoạch cụ thể và hệ thống để thực hiện kiểm thử. Nó đảm bảo tính đầy đủ và hiệu quả của quá trình kiểm thử, đồng thời giúp giảm thiểu sai sót và tăng hiệu suất của nhóm kiểm thử. Dưới đây là một số trường hợp khi cần viết kịch bản kiểm thử:

• Kiểm thử chức năng mới: Khi một chức năng mới được phát triển, cần viết kịch bản kiểm thử để đảm bảo chức năng hoạt động đúng và đáp ứng yêu cầu.
• Kiểm thử sửa lỗi: Khi một lỗi được báo cáo và sửa chữa, cần viết kịch bản kiểm thử để xác minh lỗi đã được khắc phục một cách chính xác và không gây ra tác động phụ.
• Kiểm thử tích hợp: Khi tích hợp các thành phần hệ thống, cần viết kịch bản kiểm thử để kiểm tra tích hợp và giao tiếp giữa các thành phần.
• Kiểm thử hiệu năng: Khi cần đánh giá hiệu năng của hệ thống, cần viết kịch bản kiểm thử để đo lường và đánh giá hiệu năng trong các tình huống khác nhau.
• Kiểm thử bảo mật: Khi cần đảm bảo tính bảo mật của hệ thống, cần viết kịch bản kiểm thử để xác định lỗ hổng bảo mật và đánh giá khả năng chống lại cuộc tấn công.

Các phương pháp tạo kịch bản kiểm thử

Có nhiều phương pháp khác nhau để tạo kịch bản kiểm thử để đảm bảo chất lượng sản phẩm, dưới đây là một số phương pháp phổ biến mà đang sử dụng phổ biến trong các dự án phần mềm:

• Kiểm thử thủ công (Manual Testing): Phương pháp này liên quan đến việc thử nghiệm phần mềm bằng cách thủ công, bằng cách đi qua các bước và kịch bản đã được xác định trước để kiểm tra tính năng và chức năng của ứng dụng.
• Kịch bản kiểm thử chức năng (Functional Testing Scripts): Đây là việc tạo ra các kịch bản kiểm thử dựa trên các yêu cầu chức năng của ứng dụng. Mỗi kịch bản sẽ mô tả các bước cụ thể để kiểm tra tính năng hoặc chức năng cụ thể.
• Kiểm thử hạng mục (Checklist Testing): Phương pháp này bao gồm việc tạo ra một danh sách kiểm tra (checklist) các yêu cầu và tiêu chí kiểm tra quan trọng. Các bước kiểm tra được mô tả trong danh sách và kiểm tra được thực hiện theo từng mục trong danh sách.
• Kiểm thử dựa trên rủi ro (Risk-based Testing): Phương pháp này tập trung vào việc ưu tiên kiểm thử các phần của ứng dụng có nguy cơ cao hơn hoặc có tác động lớn hơn đến hệ thống. Các kịch bản kiểm thử được tạo dựa trên các rủi ro ưu tiên và ưu tiên thử nghiệm các kịch bản có rủi ro cao hơn trước.
• Kiểm thử dựa trên hành vi người dùng (User-based Testing): Phương pháp này tạo ra các kịch bản kiểm thử dựa trên hành vi và nhu cầu của người dùng cuối. Các kịch bản được xây dựng để mô phỏng các tình huống thực tế mà người dùng có thể gặp phải khi sử dụng ứng dụng.

Hướng dẫn viết Test Scenario

Một Test Scenario (kịch bản kiểm thử) là một tập hợp các bước mô tả các hoạt động cần được thực hiện để kiểm tra một tính năng hoặc chức năng cụ thể của ứng dụng. Nó cung cấp một cái nhìn tổng quan về cách kiểm tra sẽ được thực hiện và mô tả các luồng chính và kết quả mong đợi của kiểm thử. Dưới đây là hướng dẫn viết Test Scenario:

• Đặt tên cho kịch bản kiểm thử: Bắt đầu bằng việc đặt tên cho kịch bản kiểm thử để nó trở nên dễ nhìn và dễ hiểu. Tên nên phản ánh mục đích và phạm vi của kịch bản.
• Mô tả tiền điều kiện: Đưa ra các điều kiện cần thiết để thực hiện kiểm thử. Điều kiện này có thể bao gồm trạng thái ban đầu của hệ thống, dữ liệu đầu vào hoặc các tài nguyên khác cần thiết.
• Liệt kê các bước kiểm thử: Mô tả các bước cụ thể mà người kiểm thử cần thực hiện để kiểm tra tính năng hoặc chức năng. Các bước nên được mô tả rõ ràng, ngắn gọn và theo trình tự logic.
• Mô tả kết quả mong đợi: Mô tả kỳ vọng hoặc kết quả mong đợi mà người kiểm thử sẽ so sánh với kết quả thực tế của kiểm thử. Điều này bao gồm việc xác định các giá trị, trạng thái hoặc hành vi cụ thể mà ứng dụng nên đạt được sau khi hoàn thành kiểm thử.
• Ghi chú và ghi lại kết quả: Đưa ra bất kỳ ghi chú hoặc yêu cầu đặc biệt nào liên quan đến kịch bản kiểm thử. Đồng thời, hãy đảm bảo ghi lại kết quả của kiểm thử, bao gồm cả kết quả thực tế và kết quả mong đợi.

Ví dụ về một Test Scenario cho chức năng đăng nhập:

• Tên kịch bản kiểm thử: Kiểm tra chức năng đăng nhập vào hệ thống
• Tiền điều kiện: Trang đăng nhập hiển thị bao gồm trường tên đăng nhập, mật khẩu và nút đăng nhập
• Các bước kiểm thử:
  • Nhập tên đăng nhập hợp lệ
  • Nhập mật khẩu hợp lệ
  • Nhấp vào nút “Đăng nhập”
• Kết quả mong đợi: Hệ thống chuyển hướng đến trang chủ sau khi đăng nhập thành công.
• Ghi chú: Kiểm tra cả trường hợp đăng nhập không thành công với tên đăng nhập hoặc mật khẩu không chính xác.

So sánh test case và test scenario

Test Case là một bước thử nghiệm cụ thể, mô tả một tình huống kiểm thử cụ thể, bao gồm dữ liệu đầu vào, các bước thực hiện và kết quả mong đợi. Test Case thường tập trung vào kiểm tra một khía cạnh nhỏ hơn của tính năng hoặc chức năng.

Trong khi đó, Test Scenario là một tập hợp các Test Case, tạo thành một kịch bản kiểm thử lớn hơn. Test Scenario mô tả một luồng. Bạn có thể tìm hiểu thêm về Test Case trong bài viết sau >>> Test case là gì? Hướng dẫn cách viết test case

Kết luận

Viết Test Scenario là một phần quan trọng trong quá trình kiểm thử phần mềm. Nó giúp xác định các hoạt động kiểm thử cần thực hiện và mô tả kỳ vọng về kết quả của kiểm thử. Test Case và Test Scenario là hai khái niệm khác nhau, với Test Case tập trung vào kiểm tra cụ thể trong khi Test Scenario tạo ra một kịch bản kiểm thử tổng quan. Tuy nhiên, cả hai đều quan trọng để đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của phần mềm.

      Lan Hoang