Bài viết này giới thiệu về UI Testing và cung cấp hướng dẫn cách tạo Test Case UI cho người mới bắt đầu. Bạn sẽ hiểu được tầm quan trọng của kiểm thử giao diện người dùng trong phát triển phần mềm và các công việc cần thực hiện. Bước qua các khái niệm cơ bản và học cách xác định các kịch bản kiểm thử, lựa chọn công cụ phù hợp và triển khai các test case. 

Tổng quan về kiểm thử giao diện người dùng

UI Testing là gì?

UI Testing (Kiểm thử giao diện người dùng) là một phần quan trọng của quá trình phát triển phần mềm, tập trung vào đánh giá chức năng và khả năng sử dụng của giao diện người dùng. Nó liên quan đến việc xác minh rằng các yếu tố giao diện người dùng, như các nút, màn hình, menu và điều hướng, hoạt động như mô tả trong tài liệu và mang lại trải nghiệm dễ dàng sử dụng của phần mềm.

Kiểm thử giao diện người dùng quan trọng vì nó giúp đảm bảo chất lượng của giao diện và đáp ứng các yêu cầu và mong đợi của người dùng cuối. Khi một ứng dụng hoặc trang web không hoạt động đúng cách hoặc không dễ sử dụng, nó có thể gây thất vọng cho người dùng, ảnh hưởng đến trải nghiệm của họ và gây khách hàng không hài lòng hoặc tệ hơn là mất khách hàng.

Các công việc kiểm thử giao diện người dùng cần thực hiện

Các công việc cần thực hiện trong UI Testing thông thường sẽ bao gồm các bước như phân tích yêu cầu, chuẩn bị dữ liệu, xây dựng các kịch bản kiểm thử, thực hiện và ghi nhận kết quả, phân tích kết quả và tối ưu hóa các kịch bản kiểm thử, nội dung chi tiết như sau:

• Phân tích yêu cầu: Khách hàng sẽ đưa yêu cầu cho phía nhà phát triển phần mềm, để hiểu rõ yêu cầu về giao diện người dùng và các chức năng cần được kiểm tra. Điều này đảm bảo rằng các test case được xây dựng phù hợp và đúng mục đích.
• Xác định test cases: Xác định các trường hợp cần kiểm tra trong giao diện người dùng. Điều này có thể bao gồm kiểm tra tính năng, xác nhận dữ liệu đầu vào và đầu ra, kiểm tra khả năng tương tác và xác nhận trải nghiệm người dùng.
• Chuẩn bị dữ liệu: Chuẩn bị dữ liệu phù hợp để thực hiện các test case. Điều này bao gồm tạo dữ liệu mẫu, dữ liệu đầu vào và các trạng thái giao diện khác nhau để kiểm tra các kịch bản khác nhau.
• Xây dựng test scripts: Sử dụng các công cụ và ngôn ngữ lập trình phù hợp, xây dựng các test scripts để thực hiện các test case. Điều này bao gồm tương tác với các yếu tố giao diện người dùng, sử dụng các phương thức và hành động để kiểm tra tính năng và kết quả mong đợi.
• Thực hiện và ghi nhận kết quả: Thực hiện các test case và ghi nhận kết quả. Đảm bảo rằng các kết quả được ghi lại một cách chi tiết và đầy đủ để phân tích và xử lý sau này. Việc này giúp nhà phát triển có thể ngăn chặn các lỗi đã gặp trước đó trong phần mềm để không xảy ra ở các lần tiếp theo.
• Phân tích kết quả: Kiểm tra kết quả kiểm thử để xác định các lỗi, sai sót hoặc vấn đề khác liên quan đến giao diện người dùng. Ghi lại các lỗi và gửi cho nhóm phát triển để khắc phục lỗi và các phân vùng có thể ảnh hưởng đến sau khi đã sửa lỗi.
• Tối ưu hóa test suite: Đánh giá và tối ưu hóa các test case và test suite để đảm bảo hiệu suất và hiệu quả của quá trình kiểm thử. Loại bỏ các test case trùng lặp và thêm các test case mới để bao phủ các vùng chưa được kiểm tra.

Các loại UI Testing

Có hai loại kiểm thử giao diện người dùng chính  là Automation UI Testing và Manual UI Testing.

Automation UI Testing (Kiểm thử giao diện người dùng tự động) sử dụng các công cụ và kịch bản tự động hóa để thực hiện các test case trên giao diện người dùng. Điều này giúp tăng hiệu suất và tiết kiệm thời gian, đặc biệt khi kiểm thử trên nhiều nền tảng và môi trường khác nhau. Công cụ phổ biến cho Automation UI Testing bao gồm Selenium, Appium và Cypress.

Manual UI Testing (Kiểm thử giao diện người dùng thủ công) là quá trình thực hiện các test case bằng tay, mà không sử dụng các công cụ tự động hóa. Người kiểm thử sẽ tương tác với giao diện người dùng, thực hiện các thao tác và kiểm tra kết quả mong đợi. Manual UI Testing đòi hỏi sự đầu tư thời gian và công sức, nhưng cung cấp khả năng kiểm tra chi tiết và linh hoạt hơn trong việc phát hiện lỗi và vấn đề giao diện người dùng.

Cả hai loại trên đều có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng giao diện người dùng. Automation UI Testing thích hợp cho các test case lặp đi lặp lại và quy mô lớn, trong khi Manual UI Testing phù hợp cho các tình huống phức tạp và kiểm tra dựa vào quan điểm người dùng. Kết hợp cả hai phương pháp này giúp đảm bảo một quá trình kiểm thử toàn diện và hiệu quả.

Một số công cụ thực hiện kiểm thử giao diện người dùng

Có nhiều công cụ mạnh mẽ để thực hiện UI Testing. Dưới đây là một số công cụ phổ biến được sử dụng trong lĩnh vực này:

• Selenium: Đây là một công cụ tự động hóa phổ biến cho kiểm thử giao diện người dùng. Selenium cung cấp các API và thư viện để tương tác với các trình duyệt web và kiểm tra các yếu tố giao diện người dùng.
• Appium: Đây là một công cụ mã nguồn mở dùng để kiểm thử ứng dụng di động trên các nền tảng khác nhau như Android và iOS. Appium cho phép viết các kịch bản kiểm thử bằng các ngôn ngữ lập trình như Java, Python, Ruby, và C#.
• Cypress: Cypress là một công cụ tự động hóa kiểm thử giao diện người dùng hiệu quả cho ứng dụng web. Nó cung cấp một giao diện đơn giản và dễ sử dụng, cho phép tạo và chạy các test case một cách nhanh chóng.

Đây chỉ là một số trong số các công cụ UI Testing phổ biến. Việc chọn công cụ phù hợp phụ thuộc vào yêu cầu dự án và sự thoải mái của bạn với công nghệ và ngôn ngữ lập trình tương ứng.

Các phương pháp thực hiện UI Testing

• Usability Testing (Kiểm thử khả năng sử dụng): Phương pháp này tập trung vào việc đánh giá khả năng sử dụng của giao diện người dùng. Người kiểm thử đánh giá các yếu tố như trực quan, dễ sử dụng, hiệu suất và trải nghiệm người dùng chung.
• Compatibility Testing (Kiểm thử tương thích): Phương pháp này nhằm đảm bảo rằng giao diện người dùng hoạt động đúng trên các nền tảng và môi trường khác nhau. Kiểm tra tương thích bao gồm kiểm tra trên các trình duyệt web, hệ điều hành, thiết bị di động, và kích thước màn hình khác nhau.
• Accessibility Testing (Kiểm thử khả năng truy cập): Phương pháp này tập trung vào việc đảm bảo giao diện người dùng đáp ứng các tiêu chuẩn khả năng truy cập, như phím tắt bàn phím, và tương tác với các độ phân giải màn hình khác nhau của người dùng.

Hướng dẫn tạo Test Case UI cho người mới bắt đầu

Các yếu tố cần quan tâm khi tạo Test Case

• Đặc tả yêu cầu: Hiểu rõ yêu cầu chức năng và kịch bản sử dụng của giao diện người dùng. Ngoài ra, có thể thêm một số trường hợp khác đứng trên phương diện là người dùng cuối như giảm thiểu các bước quá dài để hoàn thành một thao tác chức năng đăng ký chẳng hạn.
• Phạm vi kiểm thử: Xác định phạm vi kiểm thử, bao gồm các trang, chức năng và kịch bản cần kiểm tra, các trình duyệt và hệ điều hành mà khách hàng đang sử dụng.
• Tính khả thi: Đảm bảo Test Case có thể thực hiện và cho kết quả đáng tin cậy.
• Độc lập: Mỗi Test Case nên độc lập và không phụ thuộc vào kết quả của Test Case khác. Vì nếu viết Test Case phụ thuộc vào nhau sẽ rất khó để đánh giá pass hoặc fail, điều này cũng giúp cho việc tự động hóa Test Case trở nên dễ dàng hơn.

>>> Xem thêm: Thiết kế test case trong kiểm thử phần mềm

Hướng dẫn cơ bản tạo Test Case UI

Bước 1: Phân tích và viết đặc tả yêu cầu

Để tạo Test Case UI, bạn cần phân tích và viết đặc tả yêu cầu một cách chi tiết. Dưới đây là ví dụ về việc phân tích và viết đặc tả yêu cầu cho trường hợp đăng nhập vào một ứng dụng web:

Yêu cầu: Người dùng có thể đăng nhập vào ứng dụng web bằng tên đăng nhập và mật khẩu hợp lệ.

Đặc tả yêu cầu: Đăng nhập thành công vào ứng dụng website

• Bước 1: Mở trình duyệt và truy cập vào trang đăng nhập của website.
• Bước 2: Nhập tên đăng nhập hợp lệ và mật khẩu hợp lệ.
• Bước 3: Nhấp vào nút Đăng nhập.

Kết quả mong đợi: Hệ thống chuyển hướng đến trang chủ của ứng dụng.

Bước 2: Viết Test Script

Dựa trên đặc tả yêu cầu, bạn sẽ viết Test Script để thực hiện các bước kiểm tra. Dưới đây là ví dụ về Test Script cho kịch bản “Đăng nhập thành công”:

Test Script:

1. Mở trình duyệt và truy cập vào trang đăng nhập.
2. Nhập tên đăng nhập hợp lệ và mật khẩu hợp lệ.
3. Nhấp vào nút Đăng nhập.
4. Kiểm tra xem trang hiện tại có phải là trang chính của ứng dụng hay không.
5. Ghi lại kết quả kiểm tra. Nếu đúng là trang chính của ứng dụng kết quả sẽ là pass ngược lại sẽ là fail.

Bước 3: Thực hiện Test Case và kiểm tra kết quả

Tiếp theo, bạn sẽ thực hiện Test Case bằng cách thực hiện các bước kiểm tra trong Test Script và kiểm tra kết quả. Dưới đây là ví dụ về việc thực hiện Test Case “Đăng nhập thành công” và kiểm tra kết quả:

1. Mở trình duyệt và truy cập vào trang đăng nhập.
2. Nhập tên đăng nhập hợp lệ và mật khẩu hợp lệ.
3. Nhấp vào nút Đăng nhập.
4. Kiểm tra xem trang hiện tại có phải là trang chính của ứng dụng hay không.
5. Ghi lại kết quả kiểm tra.

Kết quả kiểm tra: Trang hiện tại là trang chính của ứng dụng.

Nếu kết quả kiểm tra khớp với kết quả mong đợi, Test Case được coi là thành công. Nếu không, bạn cần ghi lại kết quả và xem xét các vấn đề hoặc lỗi có thể xảy ra.

Một số tip và trick để tối ưu quá trình tạo Test Case

• Tập trung vào việc kiểm tra các chức năng quan trọng và các kịch bản phổ biến.
• Sử dụng các kỹ thuật kiểm thử như kiểm thử biên, và phân vùng tương đương để tăng khả năng phát hiện lỗi.
• Sử dụng dữ liệu kiểm thử đa dạng để kiểm tra các trường hợp biên và tình huống đặc biệt.
• Tận dụng các công cụ tự động hóa để giảm thời gian và công sức trong việc tạo và thực hiện Test Case.

Kết luận

Bài viết trên đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về UI Testing và hướng dẫn cách tạo Test Case UI cho người mới bắt đầu. Dưới đây là các điểm chính được trình bày trong bài viết:

Kiểm thử giao diện người dùng là quá trình kiểm thử giao diện người dùng để đảm bảo tính chính xác, đáng tin cậy và tương tác tốt của ứng dụng hoặc trang web. UI Testing tập trung vào kiểm tra các chức năng và tương tác của người dùng với giao diện người dùng.

Các yếu tố cần quan tâm khi tạo Test Case UI:

• Đặc tả yêu cầu: Hiểu rõ yêu cầu chức năng và kịch bản sử dụng của giao diện người dùng.
• Phạm vi kiểm thử: Xác định phạm vi kiểm thử, bao gồm các trang, chức năng và tình huống cần kiểm tra.
• Tính khả thi: Đảm bảo Test Case có thể thực hiện và cho kết quả đáng tin cậy.
• Độc lập: Mỗi Test Case nên độc lập và không phụ thuộc vào kết quả của Test Case khác.

Các bước tạo Test Case UI:

• Bước 1: Phân tích và viết đặc tả yêu cầu.
• Bước 2: Viết Test Script, mô tả các bước thao tác cần thực hiện trên giao diện người dùng.
• Bước 3: Thực hiện Test Case và kiểm tra kết quả, so sánh kết quả thực tế với kết quả mong đợi.

Với việc hiểu về UI Testing và áp dụng các bước và tip hướng dẫn trong bài viết, người mới bắt đầu có thể tạo ra các Test Case UI hiệu quả và đáng tin cậy để đảm bảo chất lượng giao diện người dùng trong quá trình phát triển phần mềm.

Lan Hoang